अहिले भोट माग्न धुइरिएका छन भूकम्पपछि सान्त्वना दिनसमेत बस्ती नपुगेकाहरू

भूकम्पले थिलथिलो पारेको रसुवाको लाङटाङ क्षेत्रमा यतिबेला चुनावी चहलपहल छ । भूकम्पपछि सान्त्वना दिनसमेत बस्ती नपुगेकाहरू अहिले भोट माग्न धुइरिएका छन् । यहाँका हिमाली बस्ती, उकालीओरालीमा भोट माग्नेको लावालस्करै भेटिन्छ ।
सदरमुकाम धुन्चे भने केही दिनयता सुनसान छ । धुन्चेमा भन्दा रौनक छ, चीनसँग सीमा जोडिएको रसुवागढी, टिमुरे, स्याफ्रुबेंसी, कालिकास्थान र बेत्रावतीतिर ।  सबै पार्टीका उम्मेदवार सदरमुकाम बाहिरका गाउँँतिर भोट माग्न व्यस्त देखिन्छन् । ‘विकट क्षेत्र भएकाले बास बस्दै भोट मागिरहेको छु,’ गोसाइँकुण्ड गाउँँपालिकामा माओवादी केन्द्रबाट अध्यक्षका उम्मेदवार फुर्पा तामाङले भने, ‘अझै केही दिन गाउँँ डुल्ने योजना छ ।’ उनको अर्को टोली अर्को गाउँँमा खटिएको छ ।

गोसाइँकुण्ड जिल्लाकै ठूलो, पर्यटकीय केन्द्र र सदरमुकाम धुन्चेसमेत रहेको गाउँँपालिका हो । पर्यटकीय केन्द्र लाङटाङ, क्यान्जिङ, सांस्कृतिक तथा धार्मिक महत्त्वको गोसाइँकुण्ड, लाङटाङ निकुञ्ज र चीनसँग नाका जोडिएको रसुवागढी नाका यसै गाउँँपालिकामा पर्छ । त्यसैले यो गाउँँपालिकालाई यहाँका दलहरूले बढी नै महत्त्व दिएर ‘हेबिवेट’ नेता उम्मेदवार बनाएका छन् ।
यो गाउँँपालिकामा कांग्रेसले जिल्ला सभापति पेम्बाछिरिङ तामाङलाई अध्यक्षको उम्मेदवार बनाएको छ । पेम्बा एक सातादेखि हिमाली बस्तीहरूमा भोट माग्न व्यस्त छन् । यो जिल्लामा २७ हजार आठ सयको हाराहारीमा मतदाता छन् ।

सदरमुकाम धुन्चेमै घर भएका गोसाइँकुण्ड गाउँपालिकामा एमालेबाट अध्यक्षका उम्मेदवार कैसाङ नुर्पू तामाङ पनि चार दिनदेखि गाउँतिरै व्यस्त छन् । वृद्धिम, टिमुरे, स्याफ्रुबेंसी, भार्खु, ठूलो स्याफ्रुमा दुई चरण घरदैलो गरे पनि उनी अझै ढुक्क बन्न सकेका छैनन् ।

भोट तान्न उनले भूकम्प पीडितको मापदण्डभित्र नपरेका यस क्षेत्रका ३ सय ९५ घरधुरीलाई समेट्न प्रशासनसमक्ष पहल गरिरहेका छन् । सँगै रोजगारी, पर्यटन प्रवद्र्धन र सडक सञ्जाल विस्तारका साथै विकासलाई मुख्य मुद्दा बनाएर भोट मागिरहेका उनी ।

यो गाउँपालिकाका अधिकांश मतदाता तामाङ समुदायका हुन् । त्यही भएर चारवटै दलका उम्मेदवार पनि तामाङ समुदायकै छन् । नयाँ शक्तिले महिला, कामीबुटी तामाङलाई अध्यक्षको उम्मेदवार बनाएको छ । उनलाई पूर्वसभासदसमेत रहेका नयाँ शक्ति पार्टीका जिल्ला संयोजक प्रेम तामाङले गाउँ–गाउँ डुलाइरहेका छन् । साना बस्ती, एउटै पदमार्ग भएर घरदैलो गर्नुपर्ने भएकाले दलका उम्मेदवार सँगसँगै बस्ती पुग्ने गरेका छन् । त्यसो हुँदा गाउँमा रमाइलो हुने गरेको छ । ‘दिनदिनै नेता आउनेक्रम जारी छ,’ ठूलोस्याफ्रुका पेमा दोर्जे तामाङले भने, भूकम्पमा नआएका मान्छेहरू अहिले नमस्कार गर्दै आइरहेका छन् ।’

छरिएको बस्ती र सडक सञ्जाल कम भएकाले भोट माग्न पैदलयात्रा गर्नुपर्ने बाध्यता रहेको नयाँ शक्तिका प्रेमले सुनाए । ‘कुनै गाउँ पुग्न दुई दिनसम्म लाग्छ,’ उनले भने, ‘त्यस्ता ठाउँ पुग्दा बाटो र विकास चाहियो भन्ने आवाज बढी सुनिन्छ ।’ भूकम्पले क्षतविक्षत पारेको लाङटाङ विस्तारै लयमा फर्किन थालेको छ । होटलहरूमा पर्यटकको आगमनपछि यस क्षेत्रका बासिन्दाका मुहारमा उज्यालो छाउन थालेको छ ।

सडक पुगेका गाउँमा दलहरूबीच मोटरसाइकल र गाडीको प्रतिस्पर्धा नै छ । अरूमा जस्तो यहाँ चुनावी गीत बजाएको सुनिन्न । रसुवाको सीमा सुरु हुने बेत्रावतीदेखि कालिकास्थान र सदरमुकाम धुन्चेदेखि रसुवागढीसम्मको सडकमा पाइलैपिच्छे झन्डा फहराएका गाडी र मोटरसाइकल भेटिन्छन् । भोट माग्ने शैली र प्रचारशैली पनि उस्तै छ । बिहान उज्यालो भएदेखि नै उम्मेदवारहरूको सक्रियता देखिन्छ ।

सदरमुकाम तलका गाउँपालिकामा पनि उम्मेदवार घरदैलोमै व्यस्त छन् । पाँच गाउँपालिकामा ५ सय १२ जना उम्मेदवार छन् । अध्यक्षमा दुई जना मात्र महिला उम्मेदवार छन् । कालिका गाउँपालिकामा एमालेले सीता पौडेल अधिकारी र गोसाइँकुण्ड गाउँपालिकामा नयाँ शक्तिले कामीबुटी तामाङलाई अध्यक्षको उम्मेदवार बनाएको छ ।

कालिका गाउँपालिकामा राप्रपाबाट अध्यक्षका उम्मेदवार टीकाप्रसाद देवकोटा प्रचारप्रसारका क्रममा बसमै भेटिए । २६ वटा प्रतिबद्धतासहितको पर्चा बाँडदै हिँडेका उनलाई मतदाताले भने ती बुँदाभन्दा बाहिरका प्रश्न सोधेर हैरान पारेका छन् । अधिकांश मतदाताले उनलाई भूकम्पपछिका दुई वर्षचाहिँ किन गाउँ आउनुभएन भन्ने प्रश्न सोध्ने गरेका छन् । ‘नेताहरूले जितेर केही गरिदेलान् भन्ने विश्वास कत्ति छैन,’ ठूलो स्याफ्रुका बागछिरिङ तामाङले कान्तिपुरसित भने, ‘भोट माग्न आउनेलाई नआऊ भन्न मिलेन ।’

सरकार र दलहरूको झूटो आश्वासनले आजित भएका अधिकांश यतिबेला आफैं घर बनाउन व्यस्त छन् । कति पीडितले सरकारबाट पहिलो किस्ताको ५० हजार रुपैयाँ पनि पाएका छैनन् । केहीले भने सरकारी राहतबाट वाक्क भएर ऋण गरेर घर बनाइरहेका छन् । पर्यटकीय क्षेत्र भएकाले लाङटाङमा यतिबेला होटल र कटेज निर्माण तीव्र गतिमा भइरहेको छ । ठूलो स्याफ्रुका वाङछिरिङले भूकम्पले भत्काएको आफ्नो होटलको नयाँ भवन बनाइरहेका छन् । भूकम्पले क्षतविक्षत पारेको टिमुरे, स्याफ्रुबेंसी, गत्लाङ, सानोभार्खु, ठूलो स्याफ्रु, सानो स्याफ्रु, राम्चेमा भटाभट नयाँ घर बनिरहेका छन् ।

प्रचारमा युवा मात्र 
सबैजसो पार्टीको प्रचारमा युवाहरूको सक्रियता देखिन्छ । उम्मेदवारले युवाहरूको समूह गाउँ–गाउँमा परिचालन गरेका छन् । सडक सञ्जालले छोएका गाउँहरूमा मोटरसाइकलमा प्रचारमा हिँड्ने युवाको ताँती देखिन्छ । बेत्रावती, कालिकास्तान, धुन्चे, स्याफ्रुबेंसी, टिमुरेलगायत स्थानमा सडकमा झन्डा नभएका मोटरसाइकल र गाडी विरलै भेटिन्छन् । टहरा र झुपडीमा पार्टीका झन्डा र चुनावचिह्न फहराइरहेका छन् । एउटै टहरामा सबै पार्टीका झन्डा र चुनाव चिह्न पनि देखिन्छ ।